Mensen die werken in de gezondheidszorg hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van een burn-out, zo blijkt uit onderzoek. Voor veel mensen zal dit logisch klinken. Het helpen van mensen die hulp nodig hebben vraagt immers energie. Maar er zijn ook andere redenen aan te wijzen die meespelen bij het ontstaan van een burn-out in deze sector. Ben je verpleegkundige, verzorgende IG, arts, specialist, verpleegkundig specialist? En ik ben er vast nog veel vergeten! En merk je bij jezelf symptomen die passen bij een burn-out? (lees mijn artikel http://hoofdhart.nl/signalen-burn-out-vrouwen/) Of misschien herken je het bij een collega?

Hier een aantal veel voorkomende gebeurtenissen die leiden tot extra verzuim in de gezondheidszorg. Ik zie de gevolgen van deze factoren veel terug in mijn praktijk. En ik krijg steeds meer zorgmedewerkers die zich melden omdat ze géén energie meer hebben en op zijn!

Er is geen vervanging dus ga je maar door

Je werkt in een team met een hoge werkdruk en je weet dat er weinig invallers te krijgen zijn. Je voelt je al maanden moe, prikkelbaar en minder geconcentreerd.  je gaat over je grenzen heen, maar je loopt nog steeds rechtop en je kunt nog steeds je werk doen. Als jij je ziek meldt dan moeten je collega’s waarschijnlijk nog harder werken. En er is bijna geen vervanging te krijgen. Hoe groot is de kans dat jij je grens aangeeft?

Jezelf ziek melden? Dat kan echt niet….

Je wilt alles goed doen, bang voor kritiek. Of je durft geen nee te zeggen tegen een extra dienst, je wilt geen fouten maken. Je bent de hele dag eigenlijk jezelf aan het forceren. Jezelf ziek melden, dat doe je zeker niet! Hoe staat het met je eigenwaarde?

Je kunt pas een ander helpen als jezelf geen problemen hebt. Je kunt niet tegen een patiënt of cliënt zeggen, ik huil nu even hoor, of ik doe vandaag even wat minder aardig. Dus forceer je jezelf en doe je alsof je geen probleem hebt en op den duur weet je eigenlijk niet hoe je jezelf nu voelt. Het is een tweede natuur geworden om je eigen gevoel te vergeten, het masker op te zetten en maar door te gaan.

Teveel administratieve rompslomp

Je bent in de gezondheidszorg gaan werken omdat je mensen wilt helpen. Als je goed was in kantoorwerk was je wel in de administratie gaan werken. Maar inmiddels moet je niet alleen mensen helpen maar ook nog eens een snelle secretaresse zijn. De tijd die je hebt om je rapportages te schrijven, of gesprekken uit te werken wordt steeds krapper. Je voelt frustratie, want je wilt mensen helpen. Daar komt bij dat je helemaal niet lang achter een bureau kunt zitten, daarom wilde je juist in de zorg. Je moet dingen doen, waar je niet goed in bent en je dus erg veel energie kosten. Een burn-out ligt zo op de loer.

Het gaat niet meer om mensen helpen!

Je voelt steeds meer dat het eigenlijk niet om de mensen gaat, maar om de cijfertjes. Je merkt ook dat je steeds meer moet doen, met minder mensen, in zogenaamde zelfsturende teams. Dit terwijl de mensen die je moet helpen in verhouding juist meer zorg nodig hebben.  Maar je kunt niet stoppen, je wilt er zijn voor die mensen. Je gaat daarbij gemakkelijk over je eigen grenzen, want die grenzen verschuiven zo geleidelijk, dat je past merkt dat je burn-out bent op het moment dat het gewoon niet meer lukt om in de auto te stappen en naar je werk te gaan. Je slaapt de laatste tijd zo slecht, omdat je steeds het gevoel hebt dingen vergeten te zijn. Je schrikt steeds zwetend wakker. Je merkt dat je foutjes gaat maken en moet steeds vaker dingen controleren. En in het verkeer kost het je extra moeite op te letten.

Je moet wel over je grens gaan

Mensen moeten nu eenmaal geholpen worden! Dat is je taak. Dus zijn alle bedden vol, maar iemand moet verplicht worden opgenomen, dan regel je maar een ander bed. Een opname om 15.30, terwijl je om 15.15 vrij bent en je collega van de late dienst meldt zich ziek, dan is het normaal dat je doorgaat. Dan ga je niet naar huis. Nee, je doet de opname en gaat weer over je grens. Jij neemt de verantwoordelijkheid maar ligt die eigenlijk wel bij jou?

Agressie en vervelende cliënten

Cliënten worden steeds agressiever en mondiger, of noem het veelzijdiger. En wanneer het de cliënten niet zijn, dan is het de familie wel. Deze mensen worden niet te woord gestaan door de mensen van de ziektekostenverzekeraar of door een manager. Die agressie en veeleisendheid komt terecht bij de mensen op de werkvloer. Je bent in de gezondheidszorg gaan werken om mensen te helpen. Als dat niet lukt zoals je zou willen door een hoge werkdruk of gebrek aan faciliteiten doet dat wat met je. Als hier bovenop nog een veeleisend familielid komt dat extra’s gaat eisen, vergroot dat de werkdruk enorm. Wat doet dat bij je als mens? Het zorgt ervoor dat je opgebrand raakt, als je niet oppast.

De mensen die je helpt zijn niet altijd de mensen die je wilt helpen en ook het gedrag van deze mensen kan zo zijn dat je ze liever ziet vertrekken dan helpen. Maar je moet ze helpen, dit vraagt veel energie en vaardigheden om het gedrag van de ander te begrenzen.

Steeds weer die veranderingen

Als de werkdruk heel hoog is, dan kun je op een gegeven moment het woord ‘implementatie’ niet meer horen. Want dat kost immers tijd en energie en dat zijn net de dingen die je niet echt voorradig hebt. Juist de gezondheidszorg heeft het woord ‘implementatie’ als heilig verklaard. Als de druk zo hoog is dat je blij bent dat je simpelweg je werk kunt doen op een vrij normale manier, is elke verandering (hoe goed ze ook zouden kunnen zijn) niet te doen.

Wisselende diensten

In veel sectoren in de gezondheidszorg werk je nu eenmaal onregelmatig. Maar je weet ook als geen ander dat dit veel energie kost. Niet alleen het schakelen in je ritme, er spelen ook andere dingen mee: Je hebt bijvoorbeeld een gezin met kleine kinderen. En het is al lastig genoeg om alle ballen in de lucht te houden. Je wilt graag thuis zijn en voor je kinderen zorgen maar je zult ook late diensten moeten draaien, dat moeten je andere collega’s ook. Ook dit is Iets wat erg veel energie kost en druk geeft.

Zoek het zelf maar uit!

Tijdens het werk kun je erg ingrijpende en nare gebeurtenissen meemaken. Iemand scheld je uit voor van alles en nog wat, maar je moet wel door met je werk. Dat doet wat met een mens, daar moet je over praten, dat moet je niet mee naar huis nemen. Daar moet intervisie voor zijn of een goed gesprek met een collega, maar ook voor deze essentiële dingen is bijna geen tijd meer. En in een zelfsturend team is er ook geen leidinggevende in de buurt…..als die al tijd heeft….

In de praktijk weet en voel je dat er maar een hele beperkte ruimte is voor eigen inbreng. Managers krijgen een steeds grotere span of control, wat consequenties heeft. In het verleden belde je bij ziekte van een collega een manager en die zorgde voor vervanging. Tegenwoordig moet je zelf voor ziektevervanging zorgen. Wie denk je dat morgen moet werken als je vrijdagavond een ziekmelding krijgt van de vroege dienst van morgen? Grote kans dat dat je dat zelf bent. Wat denk je wat met je doet als je net vier diensten hebt gedraaid, afspraken voor het weekend hebt staan en al op je tenen liep?

Een groot inlevingsvermogen en continue druk!

Van werkers in de gezondheidszorg verwacht men dat zij altijd hun kalmte bewaren, vriendelijk en inlevend zijn. Er zijn momenten in het leven dat dit erg veel energie kost en dus bij kan dragen aan een burn-out. Binnen de gezondheidszorg zijn er weinig momenten om te ontspannen. Er kan altijd een beroep op je worden gedaan.

Dit zijn de stadia bij het ontwikkelen van een burn-out in de gezondheidszorg

Een burnout ontwikkeld zich. Het is nooit zo dat een burnout er plotseling is. Dit heeft tijd, soms jaren, nodig. Meestal verloopt een burn-out volgens deze stadia.

1. De zorgmedewerker is enthousiast, heeft hoge idealen en de oprechte wens om het werk goed te doen en wat te willen betekenen voor de zieke medemens.
2. In dit stadium ontwikkelt zich een bepaalde twijfel over het nut van het werk. Heeft de medemens er wel wat aan, hoe ik het werk doe en kan doen?
3. Nu voelt de zorgmedewerker zich steeds meer gefrustreerd, machteloos en hulpeloos. De energie en tijd is er niet om dat te doen, wat hij of zij wil doen. De tijdsdruk, de organisatie, de gezondheidszorg, de politiek, allemaal factoren waarop geen invloed is uit te oefenen.
4. In dit stadium neemt de apathie en verveling toe. Het lukt niet meer om anderen te helpen, maar alle energie is nodig om zelf overeind te blijven. Er zijn veel negatieve gedachten over zichzelf in relatie tot het werk en alles wat hiermee te maken heeft. In dit stadium lukt het de zorgmedewerker niet meer om zelf de regie te nemen.
5. In dit stadium gaat de zorgmedewerker vluchten: ziek melden, solliciteren, of erger: doorgaan en langer ziek worden; burn-out.

Ik hoop dat deze blog kan bijdragen aan een stuk bewustwording. De werkdruk, agressie, gebrek aan invloed, gebrek aan promotie, mondigheid patiënten, minder intervisie, meer zelfsturende teams etc. zorgen voor steeds meer zorgmedewerkers met een burn-out. Deel hem gerust of laat een reactie achter.

Werken in de gezondheidszorg is een prachtig vak, waarmee mooie dingen te bereiken zijn. Maar zorg voor jezelf! Ken je grenzen, stel je grenzen en zorg voor ontspanning. Laat de zorg niet te dichtbij komen.

Herken je jezelf in de signalen van een burn-out dan kan ik je in een coachtraject helpen om zo snel mogelijk weer fit te worden! Werkgevers vergoeden deze trajecten vaak en ook hierbij kan ik je helpen. Neem contact met me op voor meer informatie of om eens te praten over de valkuilen in je vak!